De term core-stability kennen we allemaal uit de humane sector en zeker als je zelf een sport beoefent. Maar hoe zit dat eigenlijk bij paarden?
Rompstabiliteit
Het woord core-stability staat voor rompstabiliteit. Deze stabiliteit komt vooruit uit twee stabilisatie mechanismen, namelijk de passieve en actieve stabiliteit. Botten, gewrichten, kapsels en banden vormen samen de passieve stabiliteit. Deze wordt ondersteund door de actieve stabiliteit en dat zijn de spieren en hun pezen. Deze kunnen door de juiste training sterker worden en zo beter het passieve systeem ondersteunen. De belasting op de passieve stabiliteit wordt dan minder en de mobiliteit en flexibiliteit neemt toe.
Kleine houdingsspieren
Langs de wervelkolom lopen de kleine houdingsspieren en deze zorgen voor een zeer belangrijk deel van de core-stability bij paarden. Een tekort aan volume en activiteit van deze spieren heeft als gevolg een stijve en strakke rug en onderontwikkelde spiermassa. De grote rugspieren gaan namelijk de functie van de kleine houdingsspieren overnemen. Ze zijn echter niet gemaakt voor stabiliteit en daarom worden de spieren stram en pijnlijk. Een ander gevolg hiervan is een verminderde kracht in de achterhand, onderontwikkelde spiermassa en soms zelfs slepende achterbenen.
Ruggebruik in de aquatrainer
Ruggebruik is een term die we bij elke aquatrainer sessie bespreken. Voordat de paarden de eerste keer in de aquatrainer gaan wordt er tijdens een uitgebreide intake de bouw, houding en de spieren van het paard bekeken. Dit geeft veel informatie waaraan gewerkt moet worden, want een paard met een slechte houding kan niet correct bewegen. Deze paarden hebben vaak een holle of ingezakte rug en een wat hogere hoofd/hals houding. Het lichaam is hierdoor uit balans en dat zorgt ervoor dat sommige spieren extra aangespannen zijn en korter worden. Andere spier(groepen) worden juist slap en langer. Deze onbalans kan blessures veroorzaken, omdat de kracht niet gelijk is op de gewrichten, banden en pezen.
Problemen elders in het lichaam
De onbalans kan ook het gevolg zijn van problemen in het beenwerk of in de bovenlijn. Denk hierbij aan artrose in de facetgewrichten van de hals. Als een paard stijve of pijnlijke spieren heeft zal hij ze ook proberen te ontlasten tijdens het bewegen. De paarden gaan dus compenseren en dit kan leiden tot blessures op andere plekken in het lichaam. Samenwerking tussen aquatrainer specialist, dierenarts en fysiotherapeut is in dit proces dus heel belangrijk.
Actieve houding
Paarden met een goede core-stability zijn dus in balans en hebben een goede coördinatie. Door actieve houdingsspieren kunnen de grote rugspieren doen waarvoor ze bedoeld zijn. Ze zorgen voor de juiste voorwaartse beweging, flexibiliteit en lateroflexie. Het paard kan ‘van achteren naar voren’ lopen. Oftewel de kracht komt vanuit de achterhand. De achterhand spieren (biceps, broekspieren en quadriceps) zijn goed ontwikkeld en het bekken kan kantelen en roteren. Vooral de overgang van rug naar lendenen (TLO: Thoracaal – Lumbale overgang) is belangrijk en daar moet een juiste mate van flexibiliteit zijn. De grote rugspieren zijn mooi ontwikkeld en de buikspieren zijn licht aangespannen. Dit zorgt voor een actieve houding. Soms hebben de paarden sterk ontwikkelde halsspieren en daardoor zijn ze sterk in de hand. Deze paarden lopen vaak meer op de voorhand i.p.v. vanuit de achterhand.
Klachten van de ruiter
De paarden die bij ons komen voor de aquatrainer hebben vaak vergelijkbare klachten. Of eigenlijk heeft de ruiter klachten, want het lukt ze niet om de paarden goed te verzamelen. Ze lopen teveel op de voorhand, zijn te sterk in de hand en willen hun rug niet goed gebruiken. Ze komen er niet doorheen en logisch, want dat is enorm lastig. Zeker als paarden al wat langer zo lopen en dus gewend zijn aan deze manier van bewegen. Paarden kunnen erg goed compenseren in het lichaam. Maar als de ruiter verder oefeningen gaat vragen, dan komt er verzet bij het paard. Gelukkig zien we dat de aquatrainer hier erg goed bij helpt.
Wat doet de aquatrainer?
De paarden met een holle rug kunnen vaak ook het bekken niet goed kantelen. De grote rugspieren waar we het eerder over hadden zijn stram en strak en dus komt er geen beweging in het bekken. Maar omdat de paarden op een lopende band lopen en over een laagje water heen stappen gaan ze werken aan hun balans. De kleine houdingsspieren worden aan het werk gezet en dat is precies wat nodig is! Hierdoor kunnen de grote rugspieren ontspannen en komt er langzaam meer ruggebruik. Het bekken kan weer kantelen en de achterhand spieren worden actief aan het werk gezet. Als het laagje water hoger wordt moeten de paarden hun benen hoger optillen. Zo komt er weer meer beweging in het bekken en de wervelkolom. Langzaam gaat het paard meer kracht ontwikkelen in de achterhand en deze ook gebruiken. Omdat het paard onbelast in de aquatrainer loopt kunnen de spieren die overbelast zijn langzaam gaan ontspannen. Zeker omdat de paarden rechtuit lopen wordt de bespiering gelijker en kan de hals ontspannen. Elke spiergroep gaat aan het werk voor datgene waar het voor bedoeld is.
Paarden met een goede core-stability bewegen en presteren beter. Een goede rompstabiliteit vermindert de kans op blessures. Hierdoor is de aquatrainer erg geschikt ook als sport-ondersteuning. Sportpaarden kunnen in de aquatrainer op een onbelaste manier werken aan hun balans, stabiliteit, kracht en coördinatie. Heeft jouw paard een goede core-stability?
Klik hier voor meer informatie over de aquatrainer en wat het kan betekenen voor je paard.
Tekst: Fenna Elzinga van Lelymare Horses & Sjoerd Frietman van Paardenkliniek Emmeloord.